اگر با تابلوبرق سرو کار داشته باشید احتمالا اصطلاحی به نام شینه کشی یا شینه بندی را شنیده باشید. شینه یک قطعه مکعبی شکل است که جنس آن از مس و آلومینیوم بوده و از آن به عنوان جایگزینی برای سیم و کابل استفاده میشود.
در تابلوهایی که تعداد سیم ها بسیار زیاد است یا تابلوهایی که جریان بالا هستند، برای هدایت جریان الکتریکی استفاده از کابل یا سیم میسر نبوده و حتی خطرناک است از همین جهت از شینه کشی به جای کابل کشی به عنوان اتصال و ارتباط فیدرها استفاده میشود.
فهرست مطالب
شینه کشی در تابلو برقها باید براساس قاعده و استاندارد مشخصی شکل گیرد و براساس میزان جریان تابلو، استفاده از شینه یا کابل به درستی تعیین شود. در این مقاله میلان الکترونیک آسیا، شینه کشی و استانداردهای آن را باهم بررسی میکنیم.
چرا از شینه کشی در تابلو برق استفاده میشود؟
همانطور که گفته شد از شینه کشی، در تابلوهای جریان بالا استفاده میشود زیرا اگر بخواهیم از کابل استفاده کنیم، در جریان های بالا زخامت کابل افزایش یافته و خم کردن کابل در فاصله کم، بسیار سخت میشود. از طرفی فرم شینه ها مانند کابل و سیم، در اثر گرما و لرزش عوض نمی شود و همچنین هزینه تهیه شینهها کمتر از کابلهاست.
در تابلو برق، قطعات در جایشان محکم بسته شده و شینه ها نیز بر اساس استاندارد مشخص در محل موردنظر قرار گرفته و حرکت نمیکنند و وظیفه برق رسانی به قطعات و فیدرها را برعهده دارند.
استفاده از شینه ها علاوهبر موارد اشاره شده، موجب افزایش ایمنی کار، کاهش خطاهای مربوط به سیم کشی و در نهایت محصولی با ساخت استاندارد و اقتصادی میشوند.
چه زمانی از شینه استفاده میشود؟
معمولا زمانی که در تابلو، جریان بالاتر از 160 آمپر برود، از شینه بندی استفاده میشود و در جریان های بالاتر مانند 2000 یا 4000 آمپر دیگر استفاده از کابل و سیم غیرممکن شده و باید از شینه کشی به جای کابل کشی و سیم کشی استفاده شود.
استاندارد های استفاده از شینه بندی به مواردی مانند محدوده جریان، ولتاژ کاری، تعداد فازها و نوع ترمینال تجهیزات مورد استفاده در تابلو و… وابسته است و باید توسط متخصصین باتجربه تعیین و استفاده گردد.
شرکت میلان الکترونیک آسیا با سالها تجربه در زمینه طراحی و تولید تابلو برق و اتوماسیون صنعتی آماده دریافت سفارش های تابلو برق و مشاوره رایگان برای پروژه های شماست.
استاندارد شینه در تابلو برق
همانطور که اشاره شد شینه بندی ملزم به رعایت برخی استانداردهاست که براساس شرایط پروژه رعایت میشود برخی از مهمترین استانداردهای شینه کشی در تابلو های برق را بررسی میکنیم.
اتصال دو شمش به یکدیگر
هنگامی که میخواهیم دو شینه را بهم متصل کنیم ابتدا شینهای که جریان کمتری را عبور میدهد به عنوان شینه فرعی درنظر میگیریم.
از آنجایی که جریان بر سطح هادی حرکت میکند، بیشترین جریان روی سطح شینه ها انتقال خواهد یافت و شینهای که سطح تماس بیشتری داشته باشد؛ جریان بیشتری را از خود عبور میدهد بنابراین هنگام اتصال شینه ها به هم باید دقت شود که شینه فرعی (آمپر کمتر)، حداقل بهاندازهی مربعی به عرض شینه اصلی، به باسبار متصل شود. در واقع فاصله بین دو شینه مختلف باید برابر با عرض شینه باشد.
تعداد سوراخها و پیچها در شینه کشی
ایجاد سوراخ و پیچ، برای اتصال کامل دو شمش به یکدیگر با باسبار باید براساس اندازه شینه ها درنظر گرفته شود. به این صورت که از سایز 20 تا سایز 50 میلی متر، یک سوراخ و پیچ برای سایز 60 میلی متر 2 سوراخ اریب به همراه پیچ و برای سایز 80 میلی متر از 4 سوراخ به همراه پیچ استفاده شود.
و به صورت کلی میتوان گفت تعداد پیچ و سوراخ مناسب اتصال دو شینه به همدیگر برابر 8 عدد است.
زاویه خم شینه ها
گاهی هنگام ایجاد اتصالات مجبور به خم کردن شینهها میشویم، در این صورت باید دقت داشته باشیم که در قسمتهای خم شده همواره تراکم بار و حرارت بیشتر است و بهتر است در هنگام شینه بندی از زاویه خم بیشتر از 90 درجه استفاده کنیم، زیرا هنگامی که این زاویه از 90 درجه کمتر باشد، مقاومت در آن نقطه افزایش یافته و میزان جریان مجاز کاهش مییابد.
مقاله طراحی و تولید تابلو برق صنعتی در این زمینه میتواند برایتان مفید باشد.
جریان های مجاز شینه ها
هنگام شینه کشی، یکی از شینه ها به عنوان شینه اصلی تعیین میشود که جریان را به سایر قطعات و المانها میرساند و به دلیل اتصال شینههای دیگر به آن، دارای سوراخ های زیاد و سطح مقطع کم است، بنابراین جریان مجاز در شینه اصلی باید حدود 1.5 برابر جریان کلید اصلی ما باشد و انتخاب ابعاد این شینه نیز بر اساس جریانی که عبور میدهد تعیین میشود.
البته باید دقت شود که جریان مجاز برای شینهها مسی در محیط نرمال برابر 30 تا 35 درجه سانتیگراد تعیین میشود؛ اما در صورتی که دمای محیط بیشتر باشد باید از فرمولهای مشخص برای تعیین دما استفاده کرد.
تمیز کردن سطح شینه ها
همانطور که گفته شد، جریان روی سطح شینه انتقال مییابد و با ایجاد هرگونه ناهمواری در سطح شینه، این انتقال به مشکل میخورد. به همین دلیل باید از خش افتادن روی سطح آن، سمباده زدن و … جلوگیری کنید. البته در نظر داشته باشید که لبههایی تیزی که ایجاد میشوند را با سوهان صاف کنید؛ چراکه این لبهها یکی از دلایل ایجاد قوس الکتریکی در شینه هستند.
همچنین محل وصلشدن دو شینه را با موادی مانند تینر تمیز کنید و برای جلوگیری از سولفاته شدن و چرب شدن بین آنها به مروز زمان از گریسهای مخصوص استفاده کنید.
در مرحله تست تابلوبرق تمامی استاندارهای لازم برای شینه کشی تابلو برق، توسط مهندسین بررسی میشود که در مقاله روش های تست تابلوبرق صنعتی به صورت کلی توضیح داده شده است و محتوای این مقاله ممکن است برایتان مفید باشد.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی شینه کشی پرداختیم و استانداردهای شینه کشی در تابلو برق را با بررسی کردیم. رعایت استاندارها در هنگام طراحی و تولید تابلو برق بسیار اهمیت داشته و حتما باید وضعیت فنی آن درنظر گرفته شود.