جدول فهرست
- مدارشکن (CB) چیست؟
- مدارشکن هوایی
- MCB (مدارشکن مینیاتوری) چیست؟
- MCCB (مدارشکن قاببندی شده یا کلید کامپکت چیست؟
- تفاوت اصلی بین MCB و MCCB
- انتخاب MCB و MCCB
- تفاوت بینIEC 60898-1 و IEC 60947-2
- مقایسه بین IEC 60898-1 و IEC 60947-2
- چگونه در سطح مداری مختلف MCB و MCCB را انتخاب نماییم؟
- تفاوت بین ICS و ICU از نظر مدار شکن
- مشخصات MCB و فیوز
- ELCB کلید محافظ جان زمین نشتی چیست؟
- ساختمان ELCB
- کارکرد ELCB
- معایب ELCB
- RCD، RCB و RCCB چیست؟
- عملکرد RCB یا RCCB عمل کننده با جریان
- مزایای RCD
- معایب RCD
- RCBO کلید جریان باقیمانده با اضافه بار
- تفاوت بین ELCB و RCCB
مدارشکن (CB) با اهداف ایمنی در مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی نصب و مورد استفاده قرار میگیرند و در توزیع برق در سطوح مختلف مورد نیاز هستند. مدارشکن مناسب بسته به ظرفیت حمل جریان، ظرفیت قطع و سایر عملکردها و با توجه به نیاز یعنی VCB،ACB )مدارشکن هوایی)، MCCB و یاMCB انتخاب میشود که روند سلسله مراتبی رایج در سیستم توزیع برق محسوب میگردد.
مدارشکن (CB) چیست؟
مدارشکن وسیلهای است که:
⦁ یک مدار را در شرایط نرمال و یا وقوع خطا (به صورت دستی یا خودکار) کنترل میکند.
⦁ مدار را در صورت وقوع خطا به صورت خودکار قطع میکند. (مانند اضافه جریان، اتصال کوتاه و غیره)

مدارشکن هوایی
⦁ در هوا با فشار جو کار میکند (در صورت وجود جرقه الکتریکی (آرک)، هوا به عنوان وسیله خاموشکننده آرک بکار میرود) .
⦁ بطور کامل جایگزین مدارشکن روغنی شده است.
⦁ احتمال آتش سوزی روغن همانند مدارشکن های روغنی در مدارشکن هوایی وجود ندارد.
⦁ جریان نامی تا ۱۰ کیلوآمپر است.
⦁ میران تاخیر و آستانه قطع قابل تنظیم هستند.
⦁ به صورت الکترونیکی و با استفاده از ریزپردازنده کنترل میگردد.
⦁ در کارخانجات بزرگ صنعتی برای توزیع توان اصلی استفاده میشود.
MCB (مدارشکن یا کلید مینیاتوری) چیست؟
⦁ MCB مخففMiniature Circuit Breaker میباشد.
⦁ جریان نامی آن زیر ۱۰۰ آمپر است.
⦁ توانایی قطع جریان زیر ۱۸۰۰۰ آمپر است.
⦁ مشخصات قطع ممکن است قابل تنظیم نباشد.
⦁ اصول کار مبتنی بر گرمایی یا گرمایی مغناطیسی است.
⦁ برای مدارات با جریان پایین (که نیاز به انرژی کمتری نیز دارند) مثل سیمکشی ساختمان مناسب است.
⦁ بطور کلی در جایی مورد استفاده قرار میگیرد که جریان نرمال کمتر از ۱۰۰ آمپر باشد.

MCCB (مدارشکن قاببندی شده یا کلید کامپکت) چیست؟
⦁ MCCB مخففMolded Case Circuit Breaker می باشد.
⦁ جریان نامی آن در محدوده ۱۰ تا ۲۵۰۰ آمپر است.
⦁ عملکرد حرارتی برای اضافه بار و عملکرد مغناطیسی برای قطع فوری در حالت SC (شرایط اتصال کوتاه)
⦁ نرخ قطع (قابلیت قطع جریان) میتواند حدود ۱۰ تا ۲۰۰ کیلوآمپر باشد.
⦁ مشخصات قطع قابل تنظیم است.
⦁ برای توانها و انرژیهای بالا مثل کاربردهای صنعتی و تجاری مناسب است.
⦁ بطور کلی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که جریان نرمال بیش از ۱۰۰ آمپر باشد.

تفاوت اصلی بین MCB و MCCB
⦁ تفاوت اصلی بین MCB و MCCB در میزان جریان قطع است که برای MCB تا ۱۰ کیلوآمپر و برای MCCB تا ۲۰۰ کیلوآمپر است.
⦁ در جدول زیر تفاوت بین MCB و MCCB و همچنین مقایسه بین آنها گزارش شده است.
مشخصات | MCB | MCCB |
تعریف | نوعی کلید که از سیستم در برابر جریان اضافه بار حفاظت میکند. | از تجهیزات در برابر افزایش دما و جریان خطا حفاظت میکند. |
مخفف | مدارشکن مینیاتوری (کلید مینیاتوری) | مدارشکن قاببندی شده (کلید کامپکت) |
مدار قطع کننده | ثابت | متحرک |
قطب (منظور همان پل است) | در یک، دو و سه نسخه در دسترس است. | در یک، دو ، سه و چهار قطب در دسترس است. |
میزان قطع کنندگی | ۱۸۰۰ آمپر | ۱۰ تا ۲۰۰ کیلوآمپر |
روشن / خاموش از راه دور | غیرممکن | ممکن |
جریان مجاز | ۱۰۰ آمپر | ۱۰ تا ۲۰۰ آمپر |
کاربردها | در سیمکشی منازل، مدارات روشنایی و بارهای کم مصرف | در مدارات و دستگاههای با جریان زیاد |
موارد استفاده | ⦁ برای اهداف مسکونی مثل سیمکشی ساختمان | برای اهداف تجاری و صنعتی |
⦁ به خاطر داشته باشید که همMCB و هم MCCB جزء مدارشکنهای فشارضعیف طبقهبندی میشوند و اصول کار هر دوی آنها بر اساس خاصیت گرمایی – مغناطیسی میباشد.
انتخاب MCB و MCCB
⦁ حال سوال اینجاست که در شرایطی که ظرفیت استاندارد مورد نیاز برای حمل جریان 100A با ظرفیت قطع 15KA است، از کدام مورد باید استفاده شود؟ MCB یا MCCB؟ فرض میشود که هزینه آنها خیلی متفاوت نباشد.
⦁ هر دو در حالت قاببندی بوده و دارای ویژگیهای تقریبا مشابهی هستند به خصوص هنگامی که از لحاظ گزینه تنظیم حرارتی ثابت(کلید کامپکت غیر قابل تنظیم) MCCB مورد مقایسه قرار میگیرند و به عنوان قطعکننده مدار فشارضعیف طبقه بندی میشوند. برای تنظیم مغناطیسی، میتوان MCB را مطابق با منحنی انتخاب نمود و MCCB دارای تنظیمات ثابتی خواهد بود و یا میتواند از نوع تنظیم شونده باشد.
⦁ بنابراین معیارهای انتخاب MCB یا MCCB چیست؟ فضا نکته قابل توجهی است زیرا MCB کم حجمتر است و اندازه بزرگتر MCCB مزایای بسیاری مانند مکانیسم پاکسازی بهتر خطاها را به همراه دارد. به خاطر داشته باشید که هم MCB و هم MCCB مدارشکن فشارضعیف هستند و برای پاسخگویی به استانداردهای IEC 947 ایجاد شده اند .
⦁ در واقع در استانداردهایی که از آنها پیروی میکنند تفاوت وجود دارد. فرض میشود MCB مطابق با IEC 60898-1 عمل کند (مگر در مواردی که به آن اشاره شده باشد) و بر همین اساس آزمایش شود. در حالی که یک MCCB مطابق با IEC60947 مورد آزمایش قرار میگیرد. بنابراین برای درک تفاوت بین MCB و MCCB، باید دیدی کلی از این دو استاندارد بدست آوریم.
تفاوت بین استانداردهایIEC 60898-1 و IEC 60947-2
استاندارد IEC 60898-1
رفتار مدارشکن بر اساس این استادارد تعریف میشود؛ طوریکه ولتاژ کار (بین فازها)، بیش از ۴۴۰ولت نباشد، جریان نامی از ۱۲۵ آمپر بیشتر نباشد (محدوده از ۰٫۵آمپر تا ۱۲۵ آمپر است) و ظرفیت اتصال کوتاه نامی نباید از ۲۵ کیلوآمپر بیشتر باشد (این مقدار معمولا در MCB برابر با ۱۰ کیلوآمپر است). این استاندارد برای کاربری که مهارت کافی ندارند (یا کاربر غیرمستقیم) و متعاقبا برای تجهیزاتی که مورد نگهداری قرار نمیگیرند، طراحی شده است و همچنین درجه آلودگی تحت پوشش از صفر تا میزان ماکسیمم است (درجه ۲). این مدارشکنها در منازل مسکونی، مغازهها، مدارس و تابلوهای توزیع برق ادارات یافت میشوند.
پست مربوطه: تفاوت بین خنثی (نول)، زمین و ارت چیست؟
استاندارد IEC 60947-2
این استاندارد برای مدارشکنهایی بکار میرود که کنتاکتهای اصلی آنها برای اتصال به مدارها در نظر گرفته شده است، ولتاژ نامی آنها از ۱۰۰۰ ولت a.c یا ۱۵۰۰ولت d.c بیشتر نباشد و همچنین شامل الزامات اضافی برای مدارشکنهای با فیوز میباشد. در این استاندارد، محدوده بسیار وسیعی از ظرفیت حمل جریان پوشش داده میشود (محدوده ۶ تا ۶۳۰۰ آمپر) و برای کاربری که دارای مهارت کافی است، در نظر گرفته شده است. همچنین قرار است این دستگاه به درستی نگهداری شود و درجه آلودگی آن ۳ یا بیشتر باشد. این مدارشکنها دارای کاربردهای صنعتی هستند و از توزیع برق تا ۱۰۰۰ ولت AC و ۱۵۰۰ ولت DC محافظت می کنند)برای MCB، MCBB و (ACB.
بنابراین مشخص است که این موارد در اصول آنها متفاوت است MCB .برای شرایط داخلی و بدون آلودگی طراحی شده و برای کاربردهای نامساعد و بیرونی که دارای درجه آلودگی ۳ هستند، مناسب نخواهد بود.
معمولا، مدارشکنهای با گواهینامه IEC 60898-1 حداقل عملکرد مورد نیاز برای نشان دادن حفاظت مناسب از تاسیسات مسکونی را دارا هستند: درجه آلودگی ۲، ولتاژ ضربه ۴ کیلو ولت و ولتاژ جداسازی نیز همان ولتاژ اسمی ۴۴۰ ولت است. به همین دلیل است که معمولا با تعداد محدودی از اطلاعات فنی چاپ شده بر روی مدارشکن را مشاهده می کنیم.
لازم نیست که مدارشکنهای با مجوز IEC 60898-1 را بتوان با IEC 60947-2 تطبیق داد، اما مطمئناً هر تولیدکنندهای باید مجوز لازم را دریافت کند. مقادیر مجاز برای MCB مشابه در استانداردهای مختلف میتواند متفاوت باشد؛ بنابراین، توصیه میشود اطلاعاتی که بر روی آن چاپ شده را به دقت بررسی نمود.
بنابراین، کاربردها و نیازها مشخص میکنند که از کدام دستگاه استفاده شود.
MCB مشخصات | IEC 60898-1 | IEC 60947-2 |
جریان مجاز: In | ۶ – ۱۲۵A | ۰٫۵ – ۱۶۰A |
SC ظرفیت قطع | <25kA | <50kA |
ولتاژ مجاز: Ue | ۴۰۰V | ۴۴۰V, 500V, 690V |
ولتاژ ضربه: Uimp | ۴kV | ۶kV – ۸kV |
درجه آلودگی | ۲ | ۳ |
منحنی ها | B,C,D | B,C,D,K,Z,MA |
جریان کاربردی | AC | AC or DC |
خیر | کنترل مونیتورینگ |
چگونه MCB یا MCCB را در سطوح مختلف مداری انتخاب نماییم؟
خوب، همانطور که همه چیز در بخشهای قبل روشن شد، اطلاعات مربوط به مقادیر مجاز MCB که روی پلاک آن نمایش داده شده، اما انتخاب MCB یا MCCB بر اساس عوامل و شرایط خاصی که در زیر آمده انجام میگیرد:
⦁ Isc به عنوان درصدی از ICU (به تفاوت بین Isc و ICU در مدارشکن مراجعه نمایید)
⦁ ماکسیمم ولتاژ در حال کار
⦁ ولتاژ عایقی
⦁ کارکرد مکانیکی (تحمل و دوام)
⦁ ظرفیت قطع به ازای هر ولتاژ کاری
در زیر انواع MCB وجود دارد که حفاظت از خطای مغناطیسی را نشان میدهد. همچنین، به منظور جلوگیری از اضافه بار تصادفی در کابل در شرایط بدون خطا، در MCB یک دستگاه حرارتی وجود دارد تا احتمال انجام عمل قطع ناخواستهMCB را از بین ببرد. برای حفاظت اتصال کوتاه در لوازم خانگی، جریان مجاز در حدود ۶kA است، در حالی که برای کارکردهای سنگین و صنعتی، بیشتر از kA 10 است.
زمان عملکرد | ماکسیمم جریان قطع (Ir) | مینیم جریان قطع (Ir) | MCB نوع |
۰٫۰۴ – ۱۳ Sec | ۵ | ۳ | نوع B |
۰٫۰۴ – ۵ Sec | ۱۰ | ۵ | نوع C |
۰٫۰۴ – ۳ Sec | ۲۰ | ۱۰ | نوع D |
به هر حال، به نیاز شما و آنچه که میخواهید نصب کنید بستگی دارد. بسیاری از عوامل متفاوت دیگر نیز بر شراط تأثیر میگذارند، بنابراین لازم است تا مقاله بعدی را نیز بخوانید زیرا چند محاسبه و فرمول ساده برای نصب و انتخاب MCB در سیمکشی برق اضافه شده است.
استانداردهایی که باید رعات شوند | کاربردها |
IEC 60898-1 | ساختمان های مسکونی |
IEC 60898-1 or IEC 60947-2 | ساختمان های تجاری |
IEC 60947-2 | صنایع |
به هر حال، باید متناسب با نیاز خود مقاله بعدی در مورد انتخاب صحیح MCB یا MCCB را مطالعه نمایید.
تفاوت بین ICS و ICU از نظر مدار شکن
ICS : ظرفیت قطع سرویس بدان معنا که مدارشکن میتواد خطا را رفع کند اما ممکن است پس از آن قابل استفاده نباشد.
ICU : ظرفیت قطع نهایی بدان معنا که مدارشکن قادر است خطا را از بین ببرد و همچنان قابل استفاد باقی بماند.
مشخصات MCB و فیوز
⦁ مقادیر نامی MCB و فیوز بر حسب آمپر است که جریان نامی یا جریان مجاز نامیده میشود.
⦁ بخاطر داشته باشید که فیوز یا MCB با جریان نامی ۵۰ آمپر در صورتیکه جریان عبوری از آن بیش از ۵۰ آمپر باشد، قطع نخواهد کرد.
⦁ دلیل آن این است که MCB و فیوز با جریان نامی مشابه دارای ویژگی های مختلفی هستند.
⦁ برای یک A 63 MCB و یک فیوز A 60 که باید در ۰٫۲ ثانیه قطع کند، MCB در۲۶۰A و فیوز در۶۰۰ A قطع میکند. این مطلب نشان میدهد که تأخیر فیوز نسبت به MCB بسیار زیاد است.
⦁ گاهی اوقات، فیوز بدون دلیل می سوزد که ممکن است به دلیل اضافه بارهای قبلی در زمان مشخصی باشد که مورد توجه واقع نشده است.
⦁ در مورد فیوز، اگر جریان نامی A60 باشد، قادر است حداکثر تا A 80 را به مدت یک یا دو ساعت عبور دهد که دقیقا مشابه کابلهای PVC مدرن است که ۵۰٪ جریان اضافه بار را به مدت یک ساعت نگه میدارد.
ELCB (مدارشکن نشتی زمین) چیست؟
ELCB مخفف « مدارشکن زمین نشتی است» و از آن برای محافظت از یک فرد در برابر شوک الکتریکی و آسیبدیدگی استفاده میشود. نیاز به این وسایل به دلیل افزایش تعداد صدمات و همچنین مرگ و میرهای ناشی از برق گرفتگی افزایش یافته است. این دستگاه تقریبا ۵۰ سال پیش اختراع شده اما امروزه ELCB به دلیل برخی معایب چندان مناسب نیست؛ از این رو دستگاه دیگری به نام RCB (مدارشکن باقیمانده) یا RCD (تجهیزات جریان باقیمانده) که عملکرد آنها یکسان و با مزایای بیشتر است، مورد استفاده قرار میگیرد اما تئوری عملکرد آنها کاملا متفاوت از ELCBاست. برخی از مشخصات ELCB مطابق زیر است:
⦁ همانطور که از نامش مشخص است، با جریان نشتی زمین کار میکند
⦁ سیم خط (فاز یا برقدار)، خنثی (N) و زمین از طریق ELCB به نقاط بار متصل میشوند.
ساختمان ELCB
بر اساس استانداردهای بینالمللی بدنه تمام لوازم برقی باید زمین شوند. در اینصورت، احتمال برقگرفتگی وجود نخواهد داشت. برای عملکرد صحیح ELCB، نیاز است تا میلهای فلزی در اعماق خاک دفن گردد و ELCB بین سیمی که از میله میآید و سیم متصل به بدنه فلزی خارجی دستگاه برقی، متصل می شود. به عبارت دیگر میتوان گفت که ELCB به سیم زمین متصل است.

کارکرد ELCB
هنگامی که سیم برقدار (به طور تصادفی) به بدنه فلزی دستگاه تماس یابد، در این صورت پتانسیل ایجاد شده بین میله زمینشده و محفظه فلزی آن دستگاه وجود دارد. مدار (درون ELCB) اختلاف پتانسیل را حس میکند و هنگامی که به ۵۰ ولت برسد، ELCB منبع تغذیه را از دستگاه متصل به آن قطع میکند و از این طریق ایمنی افراد تضمین میگردد.
برای دانستن زمان کارکرد ELCB، به مثال زیر توجه نمایید.
مطمئنترین حد جریان که بدن انسان (بسته به عوامل مختلف)، میتواند تحمل کند، ۳۰ میلی آمپر ثانیه است. فرض کنید، مقاومت بدن انسان (از دست به پا) برابر با ۵۰۰ اهم باشد و سیم برقدار با ولتاژ ۲۳۰ ولت AC به زمین را لمس کند. در اینصورت جریان عبوری از بدن او به زمین برابر است با:
I=220V/100Ω=۴۴۰ mA
حال، ELCB باید در ۳۰ mA sec/440A=0.068 m sec عمل کند.
با این حال، امروزه به دلیل برخی از معایب اساسی که در بخش بعدی ذکر خواهد شد، مورد استفاده گسترده قرار نمیگیرد.

معایب ELCB
⦁ بدون اتصال زمین مناسب، ELCB کار نخواهد کرد. اگر سیم متصل به میله زمین شل یا شکسته شود، ELCB قادر نخواهد بود ولتاژ خطرناکی را که روی بدنه فلزی دستگاه الکتریکی / الکترونیکی قرار گرفته، حس کند.
⦁ ELCB بین سیم زمین شده و بدنه فلزی وسایل برقی وصل شده است. اما مسیرهای موازی بسیاری برای عبور جریان از بدنه دستگاه متصل به زمین وجود دارد بدون آنکه از سیم زمین عبور کند. به عنوان مثال، بسیاری از لولههای فلزی در منازل وجود دارد که میتوانند مسیری موازی را برای عبور جریان به سمت زمین فراهم کنند. به این ترتیب، بعضی اوقات ELCB قادر به تشخیص ولتاژ خطرناک بر روی بدنه فلزی دستگاه نیست که این خود ممکن است باعث صدمات جدی شود.
⦁ اگر کسی با سیم فاز برقدار در تماس باشد،ELCB قطع نخواهد کرد زیرا در این حالت، هیچ جریانی در سیم زمین وجود نخواهد داشت. در واقع، جریان از سیم برقدار از طریق بدن فرد به زمین جریان مییابد.
⦁ هنگامی که یک سیم برقدار با سیم نول در تماس باشد، اتصال کوتاه رخ خواهد داد، از این رو، ELCB قطع نخواهد کرد زیرا هیچ جریانی در سیم زمین وجود نخواهد داشت.
⦁ موارد بسیاری وجود دارد که در آنها جریان در سیم زمین وجود دارد، اما وضعیت چندان خطرناک نیست، واشتباها قطع میکند. مثلا با برخورد صاعقه، جریان در سیم زمین برقرار میگردد و ELCB قطع میکند.
به منظور برطرف نمودن معایب ELCB که در فوق بدان اشاره گشت، دستگاه دیگری به نام مدارشکن نشتی (باقیمانده) (RCB) ساخته شده که برای محافظت در برابر نشتی زمین مورد استفاده قرار میگیرد.
RCD، RCB و RCCB چیست؟
⦁ دستگاه جریان باقیمانده (RCD) که به عنوان قطعکننده جریان نشتی (RCB) یا مدارشکن جریان باقیمانده (RCCB) نیز شناخته میشود.

⦁ قطعکننده جریان نشتی (RCB) بر این فرض کار میکند که در صورتی که راه دیگری برای عبور جریان وجود نداشته باشد، جریان ورودی به دستگاه برقی باید از سیم نول خارج شود. به عبارت ساده، RCB جریان ورودی به داخل دستگاه و جریان خروجی از آن را اندازهگیری میکند. اگر هر دوی این جریانها برابر باشند، دیگر مشکلی در عملکرد نرمال دستگاه وجود نخواهد داشت.
⦁ این دستگاه همچنین با نام ELCB عمل کننده با جریان شناخته میشود که امروزه RCCB نیز نامیده میشود. این دستگاه نسبت به ELCB حساستر و دقیقتر است و عملکرد آن مانند ولتاژ ELCB به طور کامل به اتصال سیم زمین بستگی ندارد. برخی از مشخصههای (RCD) RCCB یا (RCB به شرح زیر هستند:
⦁ بیشتر RCDهای مورد استفاده در محدوده ۱۰ تا ۳۰ میلی آمپر هستند.
⦁ از RCCB با ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی آمپر برای حفاظت در برابر آتش گرفتگی مانند مدارات روشنایی و با شوک الکتریکی کم استفاده میشود.
⦁ سیمهای فاز (برقدار) و نول (خنثی) از طریق RCCB به نقطه بار متصل میگردند.
⦁ RCD زمانی عمل میکند که یک جریان خطای زمین در مدار وجود داشته باشد.
⦁ جریانهای برابری باید در سیمهای فاز و نول برقرار گردد.
⦁ اگر RCD جریانی نابرابر در سیم فاز و نول را تشخیص دهد (همانطور که در بالا گفته شد جریان سیم فاز و نول باید یکسان باشد)، مدار قطع و نقاط بار را در ۳۰میلی ثانیه از مدار حذف میکند.
⦁ تجهیزات RCD در حفاظت در برابر شوک الکتریکی بسیار موثر هستند.
⦁ در خانهای که سیستم زمین فقط به میله زمین وصل شده و نه به کابلهای تغذیه ورودی، کلیه مدارها باید توسط یک RCD محافظت شوند. در غیر این صورت، ممکن است که از MCB جریان خطای مشخصی که برای قطع MCB از مدارهای متصل به آن مهم است عبور نکند.
کارکرد RCD یا RCCB
⦁ در شرایط عادی پلاریته سیم پیچفاز و سیمپیچ نول مخالف یکدیگر است. بنابراین،EMF ایجاد شده توسط سیم فاز، EMF سیم نول را حذف میکند. اگر در جریان ورودی و خروجی اختلاف وجود داشته باشد،EMF حاصل صفر نخواهد شد و می توان آن را توسط CTیاRCB حس کرد. سیگنال حاصل از ترانسفورماتور جریان RCB به مدار RCB اعمال میشود و کنتاکتهای اصلی قدرت را باز میکند.

مزایای RCD
⦁ اگر هیچ اتصالی بین زمین و بدنه دستگاه وجود نداشته باشد و شخص بدنه فلزی آن دستگاه را لمس کند، در این حالت جریان ورودی و خروجی متفاوت خواهد بود وRCB برخلاف ELCB مدار را قطع خواهد کرد.
⦁ عملکرد RCB (قطعکننده جریان باقیمانده) تحت تاثیر برخورد صاعقه قرار نمیگیرد.
⦁ مدار را به صورت اشتباه قطع نمیکند.
معایب RCD
⦁ RCD در برابر جریان اضافه بار حفاظتی ایجاد نمیکند. اما MCB اصلی مدار را قطع خواهد نمود چرا که RCCD در صورت وجود خطای فاز یا خنثی مثلا اتصال کوتاه و اضافه بار مدار را قطع نمیکند. به همین دلیل RCBO) RCD با(MCB در یک واحد مجزا برای حفاظت مناسب استفاده میشود.
⦁ RCD فقط بر روی شکل موجهای تغذیه نرکال عمل میکند، یعنی شکل موجهای پالسی DC و نیمموج یکسوشده را آشکار نمیکند. به همین دلیل از RCCB خاصی استفاده میشود که روی ولتاژ پالس DC یکسوشده نیز کار میکند.
⦁ عملکرد نادرست RCD در صورت تغییر ناگهانی جریان بار. RCD ها بسیار حساس هستند و حتی در مقابل جریان خطای بسیار کوچک نیز خیلی سریع کار میکنند. در صورت کلیدزنی وسایل برقی قدیمی، یک جریان عبوری کوچک و ثابت از طریق زمین وجود دارد که منجر به عقطع مدار میشود.
⦁ RCD در برابر گرمای بیش از حد، شوک های فاز – نول، و پریزی که با ترمینال های فاز و نول خود سیمکشی شده است، حفاظتی انجام نمیدهد.
RCBO مدارشکن جریان باقیمانده با اضافه بار
⦁ همانطور که که میدانیم RCD در برابر اضافه بار حفاظتی انجام نمیدهد. از این رو یکMCB و یک RCD در یک واحدی موسوم به RCBO (Residual Circuit Breaker with Overload) ارائه میشوند که اصول کارکرد آن همانند آنچه در بالا بدان اشاره شد، میباشد اما عملکردی بهتر و قابلاطمینانتر و همچنین حفاظت در مقابل اضافه بار را در محفظهای مجزا فراهم میکند.
مشخصات | ELCB | RCCB (Also known as RCD or RCB) |
مخفف | ⦁ مدارشکن نشتی زمین | ⦁ مدارشکن جریان باقیمانده |
عملکرد | ⦁ دستگاهی که با ولتاژ عمل می کند (نام قدیمی، تکنولوژی قدیمی) | ⦁ دستگاهی که با جریان عمل می کند (نام جدید، تکنولوژی جدید) |
آشکارسازی خطا | ⦁ فقط خطای زمینی را که از سیم اصلی زمین باز می گردد (عبور می کند) آشکار می کند. | ⦁ هرگونه خطای زمینی را آشکار خواهد نمود. به همین دلیل است که امروزه از آن به جای ELCB استفاده می شود. |
اتصال | ⦁ متصل به فاز و نول و سیم زمین | ⦁ فقط به سیم فاز و نول وصل می شود. |
نصب | ⦁ خودش به اتصال زمین نیاز دارد | ⦁ به اتصال زمین نیاز ندارد. |
انواع | ⦁ مورد استفاده در جریان متناوب ⦁ مورد استفاده برای شکل موج مربعی ⦁ مورد استفاده برای حالت DC |
⦁ مورد استفاده در جریان متناوب ⦁ مورد استفاده برای شکل موج مربعی ⦁ مورد استفاده برای حالت DC |
مشکلات قطعی | ⦁ کم | ⦁ زیاد |
هزینه | ⦁ زیاد | ⦁ کم |
⦁ به خاطر داشته باشید که هم ELCB و RCCB برای یک منظور استفاده میشوند اما اتصال سیمکشی متفاوتی هستند یعنی در RCCB، فقط سیم فاز و خنثی باید به آن وصل شود در حالی که در ELCB، سیم اصلی زمین به آن متصل میشود.
مشخصات | ELCB | ⦁ RCCB (Also known as RCD or RCB) |
مخفف | ⦁ مدارشکن نشتی زمین | ⦁ مدارشکن جریان باقیمانده |
عملکرد | ⦁ دستگاهی که با ولتاژ کار کی کند (نام قدیمی، تکنولوژی قدیمی) | ⦁ دستگاهی که با جریان ار می کند (نام جدید، تکنولوژی جدید) |
آشکارسازی خطا | ⦁ فقط خطای زمینی را که از سیم اصلی زمین باز می گردد آشکار می کند. | ⦁ هرگونه خطای زمینی را آشکار خواهد نمود. به همین دلیل است که امروزه از آن به جای ELCB استفاده می شود. |
اتصال | ⦁ متصل به فاز و نول و سیم زمین | ⦁ فقط به سیم فاز و نول وصل می شود. |
نصب | ⦁ خودش به اتصال زمین نیاز دارد | ⦁ به اتصال زمین نیاز ندارد. |
انواع | ⦁ مورد استفاده در جریان متناوب ⦁ مورد استفاده برای شکل موج مربعی ⦁ مورد استفاده برای حالت DC |
⦁ مورد استفاده در جریان متناوب ⦁ مورد استفاده برای شکل موج مربعی ⦁ مورد استفاده برای حالت DC |
مشکلات قطعی | ⦁ کم | ⦁ زیاد |
هزینه | ⦁ زیاد | ⦁ کم |
کاربرد | ⦁ پیشنهاد نمی شود. با RCCD جایگزین کنید | ⦁ امروز اکثر سیستم های سیم بندی از RCCD استفاده می کنند. |